Vào ngày 20.03 vừa qua tại Hội trường Trịnh Công Sơn, Đại học Văn Lang, Arena Multimedia kết hợp cùng Khoa Quan hệ công chúng và Truyền thông tổ chức buổi Chia sẻ chuyên đề: Văn hóa Việt trong Âm nhạc hiện đại, với sự góp mặt của Ca sĩ Hoàng Thùy Linh, Đạo diễn Kawaii Tuấn Anh và bộ ba Music Producer DTAP. Sự kiện nhấn mạnh đến giá trị văn hóa bản địa và nét đẹp truyền thống trong hơi thở âm nhạc hiện đại đến các bạn trẻ tham dự.
Văn hóa là cội nguồn của dân tộc, là “ngọn đuốc soi đường cho quốc dân đi”. Trải qua hàng nghìn năm văn hiến, văn hóa Việt không chỉ tiếp tục phát triển và thăng hoa, mà còn len lỏi trong từng hơi thở của cuộc sống hằng ngày, trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho người nghệ sĩ sáng tạo. Trong lĩnh vực âm nhạc, dòng chảy của âm nhạc đương đại tiếp tục hòa quyện với hơi thở văn hóa truyền thống, tạo nên một thể loại nhạc đậm đà bản sắc dân tộc nhưng không kém phần hiện đại, giúp thế hệ trẻ (GenZ) hiểu hơn về những nét đẹp truyền thống.
Trong xu hướng đó, Hoàng Thùy Linh được xem là nữ nghệ sĩ tiên phong với hàng loạt tác phẩm đình đám, trở thành xu hướng không chỉ ở V-pop mà còn lan tỏa đến khán giả toàn cầu. Những bài hát “Để Mị nói cho mà nghe”, “Bánh trôi nước”, “Kẻ cắp gặp bà già” hay “See tình”… đã làm nên tên tuổi nữ ca sĩ gốc Hà Thành mà ở đó, cô trở thành người đại diện cho văn hóa Việt Nam, đưa nét đẹp truyền thống đó đến gần hơn với giới trẻ.
Thế nhưng “một cánh én không thể làm nên mùa xuân”. Với Hoàng Thùy Linh, thành công trong sự nghiệp không thể nào thiếu đi những người đồng đội đã cùng mình thực hiện sứ mệnh lan tỏa văn hóa Việt. Đồng hành cùng cô là Kawaii Tuấn Anh – cựu học viên Arena Multimedia, chàng đạo diễn tỷ view của V-pop và bộ ba Producer trẻ DTAP – “phù thủy âm nhạc” đứng sau hàng loạt hit triệu view. Cùng với nhau, họ không chỉ biến những ý tưởng táo bạo thành sự thật mà còn thể hiện tình yêu văn hóa truyền thống Việt dạt dào trong âm nhạc của riêng mình.
Hành trình ấy tất nhiên không hề dễ dàng, với những khó khăn đặc thù mà chỉ khi bắt tay vào thực hiện mới gặp phải. Vậy những khó khăn ấy là gì và họ đã cùng nhau vượt qua như thế nào? Ngôn ngữ hình ảnh và ca từ, thanh âm đã biến những câu chuyện cũ thành chất liệu mới, gần gũi với giới trẻ ra sao? Hoàng Thùy Linh cùng ekip đã truyền cảm hứng thế nào cho các bạn GenZ? Hãy cùng lắng nghe tiếng lòng của Hoàng Thùy Linh qua bài viết dưới đây, bạn nhé.
Văn hóa lan tỏa từ những điều giản dị xung quanh
Khi nhắc đến văn hóa truyền thống, nhiều bạn trẻ sẽ nghĩ ngay đến hình ảnh: cây đa, bến nước, sân đình, những câu hát quan họ, làn điệu chèo hay câu ca vọng cổ,… Chính suy nghĩ đó khiến một vài bạn nghĩ rằng “văn hóa là điều gì rất xưa cũ, khó tiếp cận, phù hợp với… người già”. Nhưng mở đầu câu chuyện trong buổi chia sẻ, Hoàng Thùy Linh cho rằng mọi thứ không đến mức xa cách như thế.
Khẳng định mình là một người rất yêu văn hóa Việt, nữ ca sĩ cho biết văn hóa đã len lỏi trong mình từ những ngày thơ bé, khi lớn lên trong một gia đình mà bố mẹ đều làm việc ở đoàn văn công. “Linh theo bố mẹ đi diễn khắp nơi, để rồi tình yêu nghệ thuật và văn hóa thấm đượm vào bản thân từ lúc nào không hay. Sau này khi theo học ở trường Cao đẳng nghệ thuật Hà Nội, Linh có cơ hội được học tập, nghiên cứu và quan sát nhiều hơn về văn hóa, âm nhạc”, Hoàng Thùy Linh chia sẻ.
Bước ngoặt xảy ra khi MV “Bánh trôi nước” ra mắt năm 2016 và được khán giả đón nhận vô cùng tích cực. Hai năm sau, câu chuyện U23 Việt Nam và kỳ tích Thường Châu đã thật sự như một “tiếng chuông đánh vào tiềm thức” khiến Hoàng Thùy Linh tự đặt câu hỏi: liệu âm nhạc có thể kết nối tất cả mọi người lại với nhau và lan tỏa những điều tốt đẹp như thế không? Và rồi cô đi tìm câu trả lời qua các tác phẩm âm nhạc tiếp theo của mình, với lời khẳng định “văn hóa chính là những điều giản dị xung quanh mình. Đó là tuổi thơ theo bố mẹ đi diễn ở những đoàn văn công, là mong ước gắn kết mọi người lại với nhau, và là bài thơ, câu chuyện dân gian bước ra từ những trang sách”.
Sau thành công của “Bánh trôi nước”, Hoàng Thùy Linh tiếp tục đi tìm những người đồng đội phù hợp để thực hiện ý tưởng của mình. Cô gặp gỡ Kawaii Tuấn Anh, DTAP và từ đó những siêu hit “Để Mị Nói Cho Mà Nghe”, “See Tình”, “Gieo Quẻ” hay “Bo Xì Bo” lần lượt ra đời. Đó là những bài hát với giai điệu sôi động, vui tươi của EDM nhưng vẫn mang hơi thở dân gian, khiến khán giả trẻ đặc biệt thích thú.
Thành công không chỉ đến từ ý tưởng mà còn là kết quả của quá trình làm việc vô cùng nghiêm túc, đặc biệt là trong giai đoạn nghiên cứu các chất liệu văn hóa để đưa vào bài hát hay MV. Và đó cũng là lúc Kawaii Tuấn Anh hay DTAP chứng minh được không phải ngẫu nhiên mà Hoàng Thùy Linh lại tin tưởng và muốn đi chung chặng đường dài với mình.
Âm nhạc hòa quyện cùng văn hóa: Sự sáng tạo không giới hạn
Câu chuyện sáng tạo của Đạo diễn Kawaii Tuấn Anh đưa mọi người đến gần hơn với câu hỏi “Ca từ và ngôn ngữ hình ảnh đã truyền tải nét đẹp văn hóa như thế nào?”. Trả lời điều này, anh Kawaii khẳng định việc truyền tải những ý tưởng của Hoàng Thùy Linh về văn hóa truyền thống và âm nhạc hiện đại là không hề dễ dàng. Anh bộc bạch: “Từ khi mới bắt đầu vào nghề, mình luôn mong muốn làm sao có thể tạo ra được những sản phẩm chất lượng như nước ngoài, nhưng vẫn phải giữ được bản sắc Việt Nam. Chính vì thế mà khi đảm nhận những dự án về văn hóa của chị Hoàng Thùy Linh, mình phải nghiên cứu và tìm hiểu rất nhiều. Khi một kho tàng văn hóa mở ra, mình thấy bản thân trông thật nhỏ bé”.
MV “Kẻ cắp gặp bà già” (2020) là dự án đầu tiên Kawaii Tuấn Anh hợp tác cùng ca sĩ Hoàng Thùy Linh, cũng là một sản phẩm rất thành công với gần 80 triệu lượt xem trên Youtube. Từ câu thành ngữ quen thuộc “kẻ cắp gặp bà già”, MV đã khéo léo lồng ghép những câu chuyện và hình ảnh gắn liền với văn hoá Việt như cờ Gánh, tranh Hàng Trống, tranh Đông Hồ…, mang đến nét độc đáo và sự gần gũi cho MV. Chính Hoàng Thùy Linh là người đã góp nhặt những chất liệu này để Đạo diễn Kawaii Tuấn Anh cùng ekip ALIEN Media sáng tạo và làm nổi bật lên hình ảnh văn hóa dân gian Việt Nam.
Nói về sự sáng tạo của mình, anh Kawaii cho rằng đó là kết quả của sự nghiên cứu có chiều sâu và nghiêm túc, là kinh nghiệm mà các bạn trẻ có thể học hỏi nếu muốn ứng dụng văn hóa bản địa vào thiết kế, nghệ thuật số và truyền thông. “Các bạn hãy đọc nhiều hơn, nghiên cứu nhiều hơn và nếu được thì hãy đến tận nơi để tự mình cảm nhận. Khi đã thấu hiểu nét văn hóa muốn truyền tải rồi, lúc đó hẵng sáng tạo theo cách bạn muốn. Giai đoạn nghiên cứu là bước quan trọng nhất mà bạn không được phép bỏ qua”, Đạo diễn Kawaii Tuấn Anh nhắn nhủ.
Âm nhạc hiện đại đến gần với giới trẻ nhưng vẫn giữ gìn bản sắc
DTAP – bộ ba Music Producer đầy tài năng gồm Thịnh Kainz (Nguyễn Hoàng Thịnh), Kata Trần (Trần Khánh) và Tùng Cedrus (Võ Thanh Tùng) không chỉ là cái tên quen thuộc trong làng nhạc mà còn là những gương mặt nổi bật trong việc khai thác chất liệu văn hóa Việt trong các sản phẩm âm nhạc.
Trước khi được công chúng biết đến rộng rãi, ít ai ngờ DTAP từng có thời điểm gửi bài hát đến rất nhiều ca sĩ nhưng không được hồi âm. Song, khó khăn đó không làm cả nhóm từ bỏ quyết tâm đưa màu sắc dân gian kết hợp xu hướng âm nhạc hiện đại của mình. Với Thịnh Kainz, văn hóa chính là những bài hát ru của mẹ từ thuở tấm bé, là những ca khúc vui tươi từ ngày chập chững đến trường và nuôi dưỡng trong anh từ ấy. Khi chọn âm nhạc làm sự nghiệp của mình, Thịnh Kainz cùng Kata Trần và Tùng Cedrus quyết tâm đưa văn hóa đến gần hơn với người trẻ hơn nữa, để nhạc của DTAP mang một màu sắc thật khác biệt nhưng cũng thật gần gũi.
Khi “Để Mị nói cho mà nghe” kết hợp cùng Hoàng Thùy Linh ra mắt, DTAP không ngờ bài hát từng bị rất nhiều ca sĩ bỏ qua trước đó lại được đón nhận nồng nhiệt đến như vậy. Điều này đã chứng minh con đường nhóm chọn là hoàn toàn chính xác và từ đây, bộ ba kết hợp cùng Hoàng Thùy Linh và Đạo diễn Kawaii Tuấn Anh cùng các đạo diễn, DOP, Stylist và nhiều nhà sáng tạo nội dung và hình ảnh khác tiếp tục làm việc và ra mắt thêm nhiều sản phẩm chất lượng hơn nữa.
“Vậy nhưng đưa âm nhạc hiện đại kết hợp cùng yếu tố văn hóa mà vẫn giữ gìn được bản sắc riêng là điều rất khó. Cần phải nhớ rằng ở thời điểm “Để Mị nói cho mà nghe” ra mắt, ballad vẫn đang là thể loại thống trị V-pop, không dễ để một tân binh với màu nhạc khác biệt chen chân vào và thành công”, Thịnh Kainz chia sẻ.
Để giải được bài toán này, DTAP cho hay Việt Nam sở hữu một kho tàng văn hóa đồ sộ, bởi đất nước chúng ta là quê hương của 54 dân tộc anh em, với nhiều loại nhạc cụ, điệu nhạc phong phú. Đó là nguồn chất liệu rất lớn để DTAP sáng tạo và đưa vào âm nhạc của mình. Nhóm tâm sự: “Việc của chúng mình đó là tiếp tục tìm hiểu và nghiên cứu về văn hóa. Càng đi sâu, các bạn sẽ có thêm góc nhìn mới mẻ và thú vị hơn, lôi cuốn hơn. Chúng mình mượn chất liệu dân gian và sử dụng vừa đủ để kết hợp với âm nhạc hiện đại như EDM. Trải qua 6 năm làm nghề, có thể nói chúng mình thật sự yêu văn hóa Việt Nam”.
Văn hóa viết tên Việt Nam trên bản đồ âm nhạc thế giới
Khi giai điệu của ca khúc “See Tình” (2022) vang khắp nền tảng TikTok bên ngoài biên giới Việt Nam, công chúng biết rằng làng nhạc Việt lại có thêm một vì tinh tú tỏa sáng trên thị trường quốc tế. Giai điệu bắt tai cùng phần âm nhạc trẻ trung, sôi động và hiện đại biến “See Tình” trở thành một trong những tác phẩm thành công nhất của Hoàng Thùy Linh, do DTAP sáng tác và hòa âm còn Kawaii Tuấn Anh làm đạo diễn MV.
Cũng như nhiều bài hát trước đó của Hoàng Thùy Linh, “See Tình” lấy cảm hứng từ văn hóa bản địa, lần này là về miền Tây sông nước, mang phong cách dance-pop vui nhộn, pha với retro cùng đoạn điệp khúc mang âm hưởng ngũ cung. Sự kết hợp độc đáo đó mang đến thành công ngoài sức tưởng tượng, cho thấy văn hóa truyền thông khi được khai thác đúng cách không chỉ chạm đến khán giả trẻ mà còn đưa 2 tiếng Việt Nam vang danh trên bản đồ âm nhạc thế giới.
Nói về điều này, Hoàng Thùy Linh tâm sự: “Bản thân Linh không thể đi xa nếu thiếu những người cộng sự và cộng đồng khán giả cùng chung tay với mình, để lan tỏa hơn nữa những giá trị Việt đến bạn bè năm châu. Linh muốn mình phải mô tả văn hóa làm sao để vừa thỏa mãn thị hiếu của khán giả, vừa truyền tải được nhiều điều mình muốn nói”.
Còn đối với Đạo diễn Kawaii Tuấn Anh, văn hóa là giá trị chung của người Việt Nam, nhưng khi thể hiện điều đó trong MV vẫn phải tự trả lời câu hỏi “làm về cái gì và làm cho ai xem?”. Khi làm việc cho một ca sĩ, cần phải hiểu về màu sắc và tệp khán giả của ca sĩ đó, từ đó tổng hợp chất liệu phù hợp và sáng tạo thêm những điều mới mẻ. Anh tâm sự: “Khi bạn đã yêu văn hóa rồi thì sáng tạo thế nào cũng sẽ mang được giá trị cốt lõi của nét văn hóa đó. Đó cũng là một cách để bảo tồn và thổi luồng gió mới để văn hóa sống mãi”.
Cách kết hợp giữa sáng tạo nghệ thuật và chiến lược truyền thông cũng góp phần không nhỏ làm nên sự thành công và viral của các sản phẩm âm nhạc như “See tình”. Nói về vai trò của truyền thông trong quảng bá âm nhạc và văn hóa Việt ra quốc tế, anh Đinh Trí Dũng – Brand Manager Arena Multimedia cho rằng người làm sáng tạo ở Việt Nam đã thôi không “hướng ngoại”, theo đuổi những tiêu chuẩn nghệ thuật từ phương Tây như trước nữa. Anh Dũng cho hay: “Khi người nước ngoài nhìn đến Việt Nam, điều họ quan tâm là cái chất riêng, cái bản sắc của người Việt mình. Từ đó mà người làm sáng tạo mới nhận ra rằng, văn hóa bản địa mới là cái gốc để chúng ta đi lên và kể câu chuyện riêng của đất nước mình”.
Chính vì thế anh Đinh Trí Dũng cho rằng người làm truyền thông cần phải biết sử dụng nguồn lực hợp lý để đưa văn hóa để gần hơn với giới trẻ, với ngôn ngữ hiện đại hơn, trendy hơn mà vẫn chạm vào được cái hồn của dân tộc.
Bài học để người trẻ tiếp tục phát huy văn hóa Việt
Người trẻ hôm nay, đặc biệt là GenZ có một tình yêu văn hóa to lớn và sức sáng tạo mạnh mẽ. Song không phải ai cũng biết tận dụng hết lợi thế vốn có của mình để tạo ra những sản phẩm thiết kế, nghệ thuật số và truyền thông có giá trị và sức lan tỏa cao, như cách mà Hoàng Thùy Linh và các cộng sự đã làm.
Chia sẻ với hơn 1.500 bạn sinh viên Đại học Văn Lang và Arena Multimedia tại sự kiện, Hoàng Thùy Linh nhấn mạnh rằng các bạn hãy quan sát nhiều hơn trong cuộc sống của mình để tìm nguồn cảm hứng, để thấy rằng cuộc sống đang cần gì, giới trẻ đang cần gì và mạng xã hội đang nói điều gì. Nữ ca sĩ gửi gắm: “Các bạn hãy luôn vững vàng và lắng nghe ý kiến đóng góp từ mọi người xung quanh. Linh muốn các bạn hãy sống biết ơn, biết nhìn lại chính mình, tôn trọng và yêu thương mọi người. Nhớ là phải biết giữ gìn sức khỏe nữa nhé!”.
Với DTAP, lời khuyên dành cho bạn trẻ đó chính là nghiên cứu và lắng nghe. Đảm nhận phần viết lời cho nhóm, Kata Trần tâm sự rằng mình và tất cả các bạn ở đây đều là người Việt Nam, đều chia sẻ một nền văn hóa với nhau và có những cảm xúc yêu, ghét, giận hờn… Vì thế anh khuyên các bạn hãy thử hóa thân thành những người khác nhau để sáng tạo và mang đến sự gần gũi. “Nếu chỉ nói thuần về văn hóa, khán giả sẽ không thấy bản thân trong đó và khó đồng cảm. Bí quyết là bạn hãy chạm đến trải nghiệm cá nhân của họ, bằng những chất liệu đời sống xung quanh mình và thể hiện điều muốn nói. Sáng tạo không nên bị giới hạn bởi những điều trong sách vở mà nguồn cảm hứng có thể đến từ bất cứ đâu trong cuộc sống”, Kata Trần chia sẻ.
Không chỉ truyền tải tình yêu văn hóa Việt Nam vào các sản phẩm sáng tạo, người trẻ hôm nay còn lấy cảm hứng từ văn hóa và âm nhạc để viết nên giấc mơ sự nghiệp cho chính mình. Đó là câu chuyện của bạn Huỳnh Vĩnh Khang – cựu sinh viên trường Đại học Văn Lang, được ThS. Quách Thuyên Nhã Uyên – Giảng viên Khoa Quan hệ công chúng và Truyền thông chia sẻ tại sự kiện.
Cô Uyên cho biết đã trực tiếp hướng dẫn Vĩnh Khang thực hiện khóa luận tốt nghiệp với đề tài: “Audience Reception of Vietnamese Folklore Representation in Fairy Tale Music Videos of Hoang Thuy Linh”. Khóa luận này tập trung phân tích yếu tố văn hóa thông qua 2 bài hát nổi tiếng của ca sĩ Hoàng Thùy Linh là “See tình” và “Kẻ cắp gặp bà già”, cũng như nói về sự đón nhận của khán giả. Đây chính là bước đệm giúp Vĩnh Khanh chinh phục học bổng 100% bậc Thạc sĩ tại Thái Lan sau khi tốt nghiệp. Câu chuyện này khiến Ca sĩ Hoàng Thùy Linh và tất cả mọi người có mặt rất bất ngờ và xúc động.
Tạm kết
Văn hóa Việt Nam có bề dày hàng nghìn năm với nhiều nét đẹp còn chưa được các nghệ sĩ sáng tạo khai thác hết. Hoàng Thùy Linh, Kawaii Tuấn Anh hay DTAP là những cái tên rất nổi bật song để có thể kế thừa và phát huy những giá trị văn hóa trong tương lai sau này, rất cần đến sự chung tay và góp sức của người trẻ hôm nay. Sự kiện Case study: Văn hóa Việt Nam trong Âm nhạc hiện đại vừa qua là cơ hội tuyệt vời để bạn trẻ yêu sáng tạo học hỏi và ứng dụng văn hóa bản địa vào thiết kế, nghệ thuật số, truyền thông, cũng như hiểu hơn hiểu hơn về văn hóa dân gian theo cách sáng tạo.
Giống như ý nghĩa của bộ phim tài liệu âm nhạc “Vietnamese Concert Film: Chúng ta là người Việt Nam” của Hoàng Thùy Linh vừa ra mắt cách đây chưa lâu, Ban Tổ chức tin rằng tất cả các bạn, dù làm việc trong các lĩnh vực thiết kế, truyền thông, nghệ thuật… khác nhau song chúng ta đều là người Việt Nam, đều chia sẻ chung những giá trị văn hóa đậm đà bản sắc. Sáng tạo là không có giới hạn và hãy tiếp tục lao động chăm chỉ để một ngày nào đó, văn hóa Việt tiếp tục phát triển, vươn cao và vươn xa hơn nữa chứ không gói gọn trong biên giới đất nước hình chữ S.
Cảnh An
Nhập hội Sáng tạo cùng RGB nha!