Salvador Dali, nhà siêu thực người Tây Ban Nha, là một trong những nghệ sĩ bí ẩn nhất của thế kỷ XX. Dali được nhiều người biết đến với những chủ đề kỳ lạ và siêu thực, tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng nhất của ông là bức tranh The Persistence of Memory (1931) và được nhiều người coi là một kiệt tác của trường phái Siêu thực. Vậy có ý nghĩa gì ẩn sau bức tranh The Persistence of Memory của Salvador Dali và những chiếc đồng hồ tan chảy mang tính biểu tượng của ông?
• • •
Ý Nghĩa Của Bức Tranh Đồng Hồ Tan Chảy Của Salvador Dali
Đôi khi, mọi người gọi bức The Persistence of Memory (1931) của Dali là bức tranh “đồng hồ tan chảy”. Trong tranh có một bóng hình bí ẩn màu trắng, tựa như người đang ngủ giữa một khung cảnh có thể nói là hoang vắng. Phủ trên lưng của nhân vật đang ngủ là một chiếc đồng hồ, giống như một tấm chăn che lưng cho đứa trẻ đang ngủ. Gần đó, có một chiếc đồng hồ khác vắt rủ lên một nhành cây. Ta thường coi đồng hồ là vật cứng, không thể bẻ cong được, nhưng đồng hồ của Dali lại linh động, dễ uốn, có vẻ mềm, giống như đang tan chảy dưới ánh nắng sa mạc. Những chiếc đồng hồ đang tan chảy này có ý nghĩa gì? Tại sao chúng lại nằm chỏng chơ dưới ánh mặt trời? Hay có ẩn ý nào trong ấy?
Giải Thích Nghệ Thuật Siêu Thực Của Salvador Dali: “Những Ảnh Chụp Giấc Mơ Được Vẽ Thủ Công”
Nội dung của bức The Persistence of Memory rất kỳ lạ, nhưng Dali lại vẽ nên những vật thể độc đáo bằng cách sử dụng một phong cách hội họa và kỹ thuật đơn giản bất ngờ. Khác với những họa sĩ theo trường phái Biểu hiện – vẽ tranh bằng những nét vẽ đầy cảm xúc và màu sắc đậm, những người theo trường phái Siêu thực như Dali vẽ những chủ đề kỳ quặc và phi lý một cách vô cảm, với những chi tiết chân thực cứ như được chụp ảnh lại. Trên thực tế, Salvador Dali thường gọi nghệ thuật siêu thực của mình là “những ảnh chụp giấc mơ được vẽ thủ công”.
Chẳng phải những giấc mơ cũng được sử dụng để giải quyết những câu hỏi căn bản của cuộc sống hay sao?
Chủ Nghĩa Siêu Thực Và Diễn giải về Những Giấc Mơ
Khái niệm giấc mơ là vô cùng thiết yếu trong việc hiểu về Chủ nghĩa siêu thực cũng như giải mã ý nghĩa của bức The Persistence of Memory. Đối với những người theo chủ nghĩa này, những giấc mơ có vai trò cực kỳ quan trọng. Mục tiêu chính của phong trào nghệ thuật Siêu thực là ghi lại một cách trực quan những cảm giác khi đang ở trong mơ. Ai cũng từng có những giấc mơ tuyệt vời, nơi mà con người, địa điểm và đồ vật không liên quan đến với nhau lại kết hợp với nhau, theo những cách phi lý, không thể giải thích được. Thấu hiểu rằng bức The Persistence of Memory rất có thể liên quan đến và mô tả trạng thái trong mơ là bước đầu tiên trong việc mở khóa ẩn ý trong bức tranh bí ẩn của Salvador Dali.
Ý Nghĩa Những chiếc Đồng Hồ của Salvador Dali
Ý nghĩa của những chiếc đồng hồ đang tan chảy trong tranh là gì? Chúng ta sử dụng đồng hồ trong cuộc sống hàng ngày để quan sát thời gian. Những chiếc đồng hồ tan chảy, biến dạng trong The Persistence of Memory có thể tượng trưng cho trải nghiệm thời gian khác biệt của ta trong mơ. Bạn đã bao giờ thức dậy sau một giấc mơ dài, nghĩ là trời sáng đã rồi nhưng lại ngạc nhiên khi thấy vẫn còn là đêm muộn? Trong trạng thái mơ, hàng giờ có thể trôi qua mà cảm giác như chỉ trong phút chốc. Đồng hồ không có nhiều ý nghĩa hoặc vị trí quan trọng trong thế giới giấc mơ. Có lẽ chính vì lý do đó mà những chiếc đồng hồ trong bức tranh của Dali đang dần tan chảy để rồi biến mất.
Chủ Nghĩa Siêu Thực Và Khiếu Hài Hước: Ý Nghĩa & Phân tích bức tranh Persistence of Memory
Truyện cười, khiếu hài hước, sự châm biếm và cách chơi chữ đóng vai trò quan trọng trong nghệ thuật Siêu thực. Những chiếc đồng hồ trong bức The Persistence of Memory có thật là đồng hồ treo tường hay là đồng hồ bỏ túi? Khác với đồng hồ treo tường, đồng hồ của Dali có tính năng lên dây cót dễ nhìn thấy được. Đồng hồ bỏ túi là phụ kiện thời trang phổ biến trong những năm 1920 và 1930, thời kỳ đỉnh cao của phong trào nghệ thuật Siêu thực. Những người theo chủ nghĩa này thường chế nhạo xu hướng và phong cách thời trang của xã hội trung lưu trong tranh của họ. Trong bức Sự phản bội của hình ảnh (The Treachery of Images) (1929), hay còn được gọi là “Đây không phải là cái tẩu” (This is Not a Pipe), nhà hội họa siêu thực René Magritte đã vẽ một chiếc tẩu hút thuốc, một phụ kiện thời trang phổ biến trong thời đại đó. Tương tự như vậy, có lẽ Dali cũng đang chế giễu xu hướng đồng hồ bỏ túi trong The Persistence of Memory, chỉ ra rằng nỗi ám ảnh thời hiện đại của chúng ta với thời gian là vô dụng, nhảm nhí và tùy tiện tới nỗi nào, cả trong mơ và ngoài hiện thực.
Ý Nghĩa Của Đồng Hồ Mềm Salvador Dali, Einstein Và Thuyết Tương Đối
Một số học giả ngành lịch sử nghệ thuật tin rằng đồng hồ nóng chảy của Dali có thể tượng trưng cho Thuyết tương đối mang tính đột phá của Albert Einstein, một ý tưởng mới lạ và mang tính cách mạng vào những năm 1930. Trong Thuyết Tương đối, Einstein đã đề xuất một khái niệm mới về thời gian. Theo lý thuyết của ông, thời gian là một khái niệm tương đối và phức tạp, không thể theo dõi bằng một thiết bị thô sơ, đơn giản như đồng hồ đeo tay hoặc đồng hồ bỏ túi được. Trong The Persistence of Memory, đồng hồ của Dali có thể bị chảy ra vì lỗi thời và mất đi tác dụng đối với thế giới xung quanh. Nhão nhoét và ngày càng chẳng còn hiệu quả, những chiếc đồng hồ mềm của Dali đã lỗi thời và thậm chí là không còn tác dụng gì trong thế giới hậu Einstein.
Con người, khi không còn ngủ, cũng chỉ là một món đồ chơi trong ký ức của chính mình.
Chúng tôi kết thúc bữa ăn của mình với miếng phô mai Camembert nặng vị, và sau khi mọi người đã đi hết, tôi vẫn ngồi tại bàn một lúc lâu để suy ngẫm về các vấn đề triết học ‘siêu mềm’ mà miếng phô mai gợi cho tôi.
Đã có nhiều bài phân tích về những chiếc đồng hồ tan chảy trong The Persistence of Memory, nhưng việc tiêu đề của bức tranh đề cập tới ký ức đã làm tăng thêm tầng ý nghĩa cho tổng thể bức tranh của Dali. Ai cũng biết rằng trí nhớ có thể có sai sót, hoặc thậm chí là lão hóa dần theo thời gian. Trong cuốn tự truyện của mình, Dali giải thích rằng ông đã được truyền cảm hứng để vẽ bức The Persistence of Memory sau khi ăn một ít phô mai Camembert “siêu mềm”. Trong tranh, dường như một đàn kiến đang ăn mòn phần phía sau của chiếc đồng hồ màu đỏ, trông giống như một chiếc kẹo cứng. Có một loài côn trùng khác đang nán lại trên mặt chiếc đồng hồ gần đó. Chiếc đồng hồ bị phơi bày trong tự nhiên, có lẽ là biểu tượng của cả thời gian và trí nhớ, sẽ suy giảm, yếu đi và thay đổi theo thời gian. Trong The Persistence of Memory, Dali ghi lại một khoảnh khắc của quá trình sinh lý kéo dài suốt cuộc đời và diễn ra trong tâm lý của mỗi chúng ta.
Bức ảnh này thể hiện một cảnh quan gần Cảng Lligat, nơi có những tảng đá được thắp sáng trong ánh hoàng hôn trong veo và u sầu; ở tiền cảnh là một cây ô liu không có lá, với các nhánh cành bị cắt đi.
Ký Ức Cá Nhân: Ý Nghĩa Tự Truyện Của The Persistence of Memory
Có ý nghĩa cá nhân và tự truyện nào trong bức tranh nổi tiếng của Dali không? Các học giả lịch sử nghệ thuật đã chỉ ra sự tương đồng của cảnh quan này với Cảng Lligat tại Catalonia, cùng khu vực nơi Dali lớn lên. Bản thân Dali cũng nói rằng bức tranh được lấy cảm hứng từ Port Cảng Lligat. Ở hậu cảnh, có một vùng nước trải dài, có lẽ là tượng trưng cho một đại dương ký ức được bao quanh bởi dòng cát của thời gian. Bên cạnh đó, cảnh quan sa mạc màu nâu trông vô cùng cằn cỗi và khó sống. Có ai sinh sống tại nơi này? Đây có thể là ngôi nhà hoang bị Dali bỏ lại phía sau và không về thăm kể từ khi còn bé. Một chiếc đồng hồ treo trên cành cây trông như quần áo treo lên chờ khô, rồi bị bỏ quên ở đó. Như Dali đã nói, các nhánh cây ô liu héo úa không phải là lá chẳng ra hoa, mà bị cắt đi và khô lại.
The Persistence of Memory: Một Bức Chân Dung Tự Họa?
Ai đang ngủ ở tiền cảnh của bức tranh? Khi nhìn kỹ, nhân vật màu trắng đang ngủ trong bức tranh có một hàng mi, hoặc lông mày hoặc thậm chí là một bộ ria mép rậm rạp. Đó, thực ra, có phải chính là Salvador Dali? Một dáng hài tựa một bào thai mà lại có một bộ ria đầy đủ, thân thể sinh vật kỳ lạ này dường như vẫn còn chưa hoàn thiện thành hình, và đường thân mình như được người nghệ sĩ cố tình vẽ chườm ra. Dali thực hiện bức tranh này khi mới hai mươi bảy tuổi, nhân vật vô định hình ấy có thể đại diện cho quan điểm của ông khi là một nghệ sĩ trẻ, chênh vênh giữa hai bờ thơ ấu và trưởng thành, sừng sỏ và ngây thơ, sự sống và cái chết.
Giải Mã Bức The Persistence of Memory của Salvador Dali: Những Chiếc Đồng Hồ Tan Chảy Của Salvador Dali
The Persistence of Memory được cho là bức tranh nổi tiếng nhất của Dali. “Đồng hồ tan chảy” đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa siêu thực và là một trong những tác phẩm nghệ thuật đặc trưng nhất của thế kỷ XX. Dù chưa giải mã được ẩn ý thực sự của bức tranh, Salvador Dali rất có thể đã cố tình mã hóa tất cả các lớp ý nghĩa lịch sử, tâm lý, nghệ thuật, xã hội và tự truyện vào tác phẩm nghệ thuật bí ẩn, bền bỉ này của ông.Và có thể còn có nhiều lớp ý nghĩa hơn trong bức The Persistence of Memory mà ta chưa nhận ra.
Bài viết gốc Salvador Dali Persistence of Memory: Meaning of the Melting Clocks
Bởi K Shabi
Lược dịch bởi Artplas
