Không kỹ xảo điện ảnh, không phiêu lưu hành động, nhưng “Tâm” – bộ phim ngắn của nhóm học viên đến từ Arena Multimedia đã gây tiếng vang ở các Liên hoan phim quốc tế sinh viên tại Anh, Ấn Độ, Bhutan, Canada, Mỹ, Tây Ban Nha, Thuỵ Điển, Úc để mang về 11 giải thưởng lớn.
Giờ đây, những bạn trẻ Việt Nam bắt đầu vươn ra quốc tế, vươn đến những tiêu chuẩn cao hơn, những giấc mơ lớn hơn. Họ dùng điện ảnh kể những câu chuyện mang đậm tính bản địa và tự hào chia sẻ với các bạn bè quốc tế “Việt Nam tôi đấy!”.
Xin chào các bạn, đầu tiên phải gửi lời chúc mừng tới ekip và bộ phim đã có một năm thắng đậm tại rất nhiều liên hoan phim quốc tế. Các bạn hãy giới thiệu để mọi người biết rõ hơn về từng thành viên và nội dung của bộ phim này nhé.
Xin chào mọi người, nhóm chúng mình gồm có 8 thành viên lần lượt là Quang Huy – Đạo diễn kiêm dựng phim, Phụng Anh – Biên kịch, Phương Thanh – Quay phim kiêm hóa trang, Linh Nguyên – Hóa trang kiêm thiết kế mỹ thuật, Thế Quỳnh – Thu thanh hiện trường, Minh Anh – Nhà sản xuất, Lan Thảo và Thùy Dương – Trợ lý sản xuất. Đồng thời, tất cả thành viên trong nhóm đều tham gia vào quá trình thiết kế các ấn phẩm truyền thông cho tác phẩm.
Nói về “Tâm” thì đây là bộ phim xoay quanh câu chuyện của một người phụ nữ ngoài 30 tuổi kiếm sống bằng việc ghi lô đề. Vì mang trên mình món nợ lớn mà cô đã nhẫn tâm xuống tay hại chết người mẹ mắc bệnh Alzheimer của mình để chiếm đoạt tài sản. Sau khi mẹ mất, những hiện tượng tâm linh kỳ lạ liên tục xảy ra trong ngôi nhà khiến cô con gái không có ngày nào được sống yên ổn, để rồi cuối cùng phải tự gánh lấy nghiệp chướng mà mình đã gây ra. Bộ phim khai thác tuyến tình cảm gia đình, mà cụ thể ở đây là tình mẹ con, từ đó gửi gắm thông điệp về chữ hiếu và cái giá phải trả khi phạm tội bất hiếu với đấng sinh thành.
Nguồn cảm hứng nào để các bạn viết ra kịch bản cho bộ phim này?
Thực ra, nguồn cảm hứng tạo nên kịch bản cho bộ phim này rất thực tế. Khi xem xét tất cả mọi khía cạnh, từ thời lượng, nguồn tài nguyên tới kinh phí thì chúng mình nghĩ vẫn nên làm một bộ phim trong khả năng của cả nhóm. Bộ phim đó phải vừa gần gũi với khán giả nhưng cũng cần cho họ được trải qua những cung bậc cảm xúc đa dạng, cho nên “Tâm” có chủ đề về gia đình và được kể bằng thể loại kinh dị là vì thế.
Bộ phim khai thác tuyến tình cảm gia đình, mà cụ thể ở đây là tình mẹ con, từ đó gửi gắm thông điệp về chữ hiếu và cái giá phải trả khi phạm tội bất hiếu với đấng sinh thành.
Chữ “Tâm” dường như có rất nhiều tầng nghĩa trong bộ phim này thì phải
Đúng vậy!
Nếu mọi người đã xem phim rồi thì sẽ biết tên nhân vật chính là Tâm, nhưng thật ra nó có nhiều tầng nghĩa hơn thế. Chữ “Tâm” tượng trưng cho nội tâm – nơi chứa đựng những cảm xúc phức tạp của con người. Tâm trải qua các trạng thái, từ sợ hãi, căng thẳng đến mưu mô, toan tính và cuối cùng là ăn năn, ám ảnh với những gì mình đã gây ra. Vì vậy, tên của cô cũng trở thành phép ẩn dụ cho cuộc hành trình nội tâm đầy biến động. Nhưng cái mà chúng mình muốn nhấn mạnh nhất ở chữ “Tâm” này đó là nó cũng giống như một lời nhắc về nghiệp quả, rằng những hành động xuất phát từ lòng tham có thể gây ra hậu quả nặng nề không chỉ ở hiện thực mà còn trong sâu thẳm tâm thức. Bộ phim đặt ra một câu hỏi về đạo đức và tình cảm gia đình: Liệu một người có thể sống hạnh phúc không khi họ đã táng tận lương tâm với chính máu mủ của mình?
Với các bạn, đâu là phần hào hứng và áp lực nhất trong quá trình thực hiện bộ phim?
Áp lực nhất thì chắc là về mặt thời gian. Chúng mình chỉ có khoảng một tháng rưỡi để làm tất cả mọi thứ, từ kịch bản, tiền kỳ, quay phim cho đến hậu kỳ. Chính vì thời gian có hạn nên cả nhóm xác định luôn đã làm cái gì thì phải xong cái đó mới chuyển sang phần tiếp theo. Việc đảm bảo tiền độ này vừa là áp lực nhưng cũng vừa là động lực để cả nhóm đoàn kết cùng nhau trong mọi việc.
Còn về sự hào hứng, đối với chúng mình, cảm giác ấy luôn len lỏi xuyên suốt quá trình thực hiện bộ phim. Hào hứng khi chốt được kịch bản, thở phào nhẹ nhõm vào lúc đã hoàn thiện tất cả các cảnh quay, nhưng vui sướng nhất vẫn là khoảnh khắc bảo vệ xong đồ án.
Vậy còn kỷ niệm nào là đáng nhớ nhất với cả nhóm?
Vì nhóm đông người nên chắc chắn mỗi bạn sẽ giữ những kỷ niệm khác nhau, nhưng có một cảnh quay hành động khiến chúng mình nhớ như in vì nó được thực hiện chỉ trong một lần duy nhất, đó là khi Tâm vội vàng chạy đi tìm cuốn sổ đỏ. Vì đây là cảnh quan trọng góp phần đẩy mạch phim lên cao trào nên bạn Thanh phụ trách quay bắt buộc phải cầm máy chạy theo diễn viên mà không có sự hỗ trợ của gimbal. Ấy thế nhưng sau khi kiểm tra, cả nhóm lại vô cùng thích thú vì cỡ cảnh lẫn góc quay đều rất chuẩn, không bị rung, và quan trọng nhất là truyền tải được sự kịch tính, hồi hộp trong bối cảnh đó.
Lý do gì khiến các bạn quyết định đưa tác phẩm này đến với các liên hoan phim quốc tế?
Có hai yếu tố khiến chúng mình quyết định đưa “Tâm” đi dự thi ở các liên hoan phim quốc tế. Thứ nhất là vì cả nhóm bước vào kỳ học vất vả này với một tâm thế sẵn sàng và một tham vọng đã thống nhất cùng nhau từ trước, rằng sẽ tạo ra bộ phim có kết quả tốt cả về mặt điểm số lẫn chất lượng nội dung để mọi người biết tới nó nhiều hơn. Thứ hai là bởi chúng mình nhận được quá nhiều sự ủng hộ từ thầy cô hướng dẫn. Chúng mình còn nhớ cô Chu Ánh Nguyệt từng nói: Hầu hết người ta làm phim ngắn gửi đi liên hoan vì muốn cất lên tiếng nói của bản thân. Sau này, thầy Đặng Ngọc Dũng lại một lần nữa khích lệ cả nhóm, thầy cho chúng mình hiểu rằng nếu cảm thấy tâm huyết với tác phẩm thì nhất định phải gửi, phải thử, đừng nghĩ không được mà phải nghĩ nếu được thì sao.
Các bạn có nhắm tới những liên hoan phim như thế nào từ trước đó không?
Khi quyết định đưa “Tâm” đi tranh giải quốc tế, chúng mình đã research các cuộc thi dành cho sinh viên hoặc những nhà làm phim độc lập. Vì rõ ràng việc khởi đầu với các liên hoan phim đó sẽ phù hợp hơn. Sau khi đã thu thập được một danh sách các cuộc thi lý tưởng, chúng mình mới bắt đầu lọc dần và tìm hiểu sâu hơn về kinh phí dự thi lẫn điều kiện tham gia. Ví dụ có nhiều liên hoan họ sẽ không chấp nhận những bộ phim dài hơn 20 phút, thì bạn cũng cần nắm bắt rõ. Việc tìm hiểu kỹ sẽ giúp cho phim của bạn được nộp đi đúng nơi và hy vọng của bạn sẽ được đặt đúng chỗ.
Quá trình gửi tác phẩm và được đề cử giải thưởng diễn ra như thế nào?
Muốn gửi tác phẩm ra quốc tế thì việc đầu tiên là phải làm phụ đề tiếng Anh và gắn watermark vào nhằm đảm bảo bản quyền bộ phim. Tiếp đến, hãy upload tác phẩm lên các nền tảng cho phép mình gửi đi nhiều chỗ cùng một lúc. Sau khi đã hoàn tất việc gửi đi, trả kinh phí và bấm xác nhận với tất cả các điều kiện thì giờ là lúc ngồi chờ đợi phía ban tổ chức đưa ra kết quả cuối cùng. Vì hầu hết những hạng mục tranh giải mà chúng mình tham gia đều là giải tháng nên quá trình đề cử sẽ diễn ra theo dạng thức từng vòng. Tức là ban giám khảo sẽ xem hết một loạt phim rồi chọn dần dần theo từng giai đoạn. Đối với mỗi liên hoan thì chúng mình lại nhận được một email thông báo rằng bạn đã qua được vòng một, vòng hai… và cuối cùng là email chúc mừng phim của bạn đã được chọn để chiến thắng. Quá trình gửi tác phẩm và được đề cử giải thưởng của “Tâm” đã diễn ra như thế. Hy vọng rằng những chia sẻ trên đây có thể là kinh nghiệm cho mọi người luôn.
Trong tất cả những giải thưởng mà “Tâm” đã đạt được? Đâu là giải thưởng khiến cả nhóm bất ngờ nhất hay vui sướng nhất? Vì sao?
Mỗi giải thưởng đều là một niềm vinh hạnh đối với “Tâm” nên nói vui nhất thì không nhưng vui đều thì có. Quả thực, kết quả này nằm ngoài sự kỳ vọng của chúng mình. Trước khi gửi phim đi dự thi, cả nhóm đều biết rằng tác phẩm này vẫn còn rất nhiều thiếu sót, và mục đích thôi thúc chúng mình đưa Tâm ra thế giới không phải để giành ngôi vị cao nhất mà là để cho mọi người nhìn thấy ngôn ngữ làm phim của những người Việt trẻ. Vì vậy, khi tham gia liên hoan phim, chúng mình được kết nối, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm và nhận về những lời khuyên quý giá. Đó mới chính là phần thưởng lớn nhất, bên cạnh danh hiệu chúng mình đạt được để cả nhóm tiếp tục tiến lên.
Với 9 giải thưởng liên tiếp, các bạn nghĩ đâu là yếu tố tạo nên sự thành công của “Tâm” tại các liên hoan phim quốc tế?
Chúng mình nghĩ yếu tố đầu tiên mà bất kỳ nhà làm phim nào cũng mong mỏi khi gửi tác phẩm ra nước ngoài đó là công chúng sẽ hiểu hơn về văn hóa, con người một quốc gia sau bộ phim họ xem. “Tâm” cũng không phải ngoại lệ bởi nó mang đậm tính bản địa Việt Nam. Khi xem “Tâm”, chắc chắn mọi người sẽ phát hiện ra những yếu tố thuộc về văn hóa dân tộc. Đó là tình mẫu tử thiêng liêng, là những câu chuyện tâm linh không thiếu trên dải đất hình chữ S, là những con người mang tính biểu tượng. Và chính vì nó sinh ra từ đời, là cuộc sống được tái hiện lại bằng ngôn ngữ điện ảnh nên rất dễ để chiếm được cảm tình từ khán giả.
Yếu tố thứ nữa là thiết kế mỹ thuật. Trong quá trình tạo dựng “tone” và “mood” của bộ phim, chúng mình luôn tâm niệm rằng tất cả những thứ xuất hiện trên khung hình đều phải mang ý nghĩa nào đó, vì vậy mà ekip đã cố gắng trau dồi thật kỹ từng chi tiết. Ví dụ như trang phục nhân vật chính. Từ đầu tới cuối, mỗi bộ áo quần đều gián tiếp thể hiện cho sự thay đổi tâm lý nhân vật. Đầu phim, Tâm khoác lên người những màu sắc rất chói, y hệt cái tính cách chua ngoa, phông bạt của cô ta, nhưng càng về sau, áo quần Tâm mang càng đơn giản. Tới cuối cùng, cô ta đơn độc trong bộ đồ không khác gì tù nhân, để dành phần đời còn lại dằn vặt với bản án lương tâm.
Hãy chọn ra một lời thoại mà các bạn yêu thích nhất trong bộ phim và giải thích ý nghĩa của lời thoại đó
Đó là: “Cái tội lớn nhất trên đời là tội bất hiếu”. Đây là câu mà người thầy cúng đã nói với nhân vật chính, cũng là câu chủ chốt gửi gắm thông điệp bộ phim. Mỗi phim sẽ có một cách khắc họa thông điệp khác nhau, cho nên chúng mình muốn sử dụng các yếu tố liên quan tới văn hóa tâm linh để truyền tải tới khán giả, khiến bộ phim vừa có tính văn hóa bản địa vừa có tính giáo dục cao.
Bài học quan trọng nhất mà các bạn học được trong quá trình làm phim là gì?
Có ba bài học chúng mình đã rút ra được sau bộ phim đầu tay này:
Thứ nhất, muốn có một bộ phim hay thì cần đầu tư thời gian để học hỏi và nghiên cứu. Không tìm đâu xa, chúng mình học hỏi từ chính những đồ án phim xuất sắc tại Arena Multimedia, đặt câu hỏi tại sao chúng lại được đánh giá cao, từ đó tìm ra cái hay cái tốt và áp dụng khéo léo vào bộ phim của mình.
Thứ hai, một ekip làm phim cần có sự nhất quán ngay từ đầu. Điều đó có nghĩa tất cả các thành viên phải đồng thuận về ý tưởng, cách làm việc để cùng nhau phối hợp hiệu quả nhằm hướng tới một mục tiêu duy nhất.
Thứ ba, biết mình biết ta. Đối với bộ phim đầu tay, nhóm không cố gắng khai thác những vấn đề lớn lao ngoài tầm với. Có một sự thật là chúng ta chẳng thể nào kỳ vọng một phim dài hai mươi phút sẽ hoành tráng giống như các “bom tấn” Hollywood được. Nếu kinh phí giới hạn, bạn hãy cứ khai thác những chủ đề gần gũi thôi, điều quan trọng nhất là ta kể câu chuyện đó như thế nào để chạm tới trái tim khán giả.
Nếu được gửi một lời nhắn tới mọi người, các bạn sẽ nói gì?
CỐ LÊN! Ồ nói vậy có ngắn quá không nhỉ (cười)
Ngày hôm nay, chúng mình hy vọng tất cả những chia sẻ này đều có thể khơi dậy trong lòng các bạn một đốm lửa nhỏ, dù bạn đang ở học kỳ nào tại Arena, hay đơn giản là vô tình lướt qua và đọc trúng bài viết này, hãy luôn tin vào bản thân mình. Chăm chỉ học tập, chủ động tìm hiểu, biến kiến thức thành của mình, giữ một cái đầu lạnh, một tinh thần vững, bình tĩnh giải quyết mọi chuyện, đừng rối, cố lên!
Cuối cùng, hãy đề xuất những tác phẩm đồ án kỳ phim thuộc thể loại kinh dị của học viên Arena mà các bạn nghĩ là rất đáng để tham khảo nhé!
Đó sẽ là: Mộng nguyền, Rồng rắn lên mây, Tôi bị điên và Phiêu Linh
Sẽ là một thiếu sót nếu không có tác phẩm “Tâm” trong danh sách này đấy. Cảm ơn cả nhóm đã dành thời gian cho cuộc trò chuyện này. Một lần nữa chúc mừng “Tâm” đã thành công ghi dấu tại các liên hoan phim quốc tế. Mong tin thắng lợi tiếp theo từ các bạn.
Nhập hội Sáng tạo cùng RGB: