Ngay cả khi không biết Derek McLane là ai, bạn vẫn có thể nhận ra những thiết kế quen thuộc của nhà thiết kế này, người đã chiến thắng giải Tony và Emmy trong lĩnh vực thiết kế sân khấu cho Giải thưởng Oscar (Academy Awards) trong suốt 5 năm qua. Ông đã sở hữu một danh sách các sản phẩm hàng đầu của Broadway như: Sound of Music, Peter Pan và Hairspray,… Và năm 2018, ông tiếp tục được Viện hàn lâm nghệ thuật điện ảnh mời thiết kế cho sân khấu tráng lệ đặc biệt kỷ niệm giải Oscar lần thứ 90. Ở bài viết này, các bạn sẽ được lắng nghe nhà thiết kế nổi tiếng thế giới ở New York nói về quá trình sáng tạo của mình, những lời khuyên về nghề và dĩ nhiên, về công ty Farrow & Ball của ông.
– Khi lần đầu trông thấy một không gian, điều gì đã nghiễm nhiên trở thành cảm hứng bắt đầu cho quá trình thiết kế của ông?
Derek McLane: Khi nhận thiết kế một chương trình, tôi không được biết trước không gian sẽ như thế nào nên tốt hơn tôi sẽ bắt đầu với câu chuyện. Bước đầu tiên là đọc kịch bản, thẩm thấu câu chuyện và trao đổi thêm với đạo diễn. Sau đó, tôi tôi gửi bản phác thảo sơ lược và chia sẻ chúng với đạo diễn hoặc tự mình hoàn thành chúng rồi đến dựng mô hình. Tôi có một studio trên đường West 38th ở New York, và tôi có một số nhà thiết kế quan trọng ở đó. Chúng tôi thường xây dựng một loạt các mô hình để từ đó bắt đầu những thiết kế thực sự.
— Sân khấu Oscar lần thứ 90 với ý tưởng như một “hang động” tinh thể được kết từ 45 triệu viên pha lê
– Làm thế nào ông có thể nghĩ ra cách phối màu cho tổng thế thiết kế của mình?
Derek McLane: Điều này tùy thuộc rất nhiều vào không khí trong câu chuyện của tác phẩm. Đôi lúc chúng nên là những gam màu mạnh, đôi lúc nên là gam trung tính, ví dụ như màu trắng. Bởi lẽ đôi khi bạn cần một không gian mở cho phép trí tưởng tượng của khán giả bay xa.
Nếu muốn dùng những gam màu mạnh, tốt nhất hãy chọn đỏ và xanh lá cây. Sau đó, hãy thử kết hợp những màu sắc khác lại với nhau theo từng cấp độ đơn giản đến phức tạp hơn như một thử thách về kỹ năng phối màu.
– Vậy nên, khi càng phối được nhiều màu, ông sẽ càng gây ấn tượng về sản phẩm của mình nhiều hơn những thiết kế thông thường, nhưng sự khéo léo ở đây có lẽ nằm ở việc dù cho sân khấu của ông có lộng lẫy đến đâu cũng không choáng mất hào quang của những người biểu diễn.
Derek McLane: Đúng thế. Nhiệm vụ của tôi là tạo ra không gian để người xem có thể quan sát những nghệ sĩ biểu diễn. Thiết kế sân khẩu không phải chỉ làm sân khẩu trở nên rực rỡ mà còn có thể tôn lên sự hiện diện của con người ở giữa không gian đó. Chính vì thế tôi không bao giờ đặt hình ảnh con người lên trên thiết kế của mình, con người xuất hiện ở sân khâu phải là người sống, là người thiệt.
– Khi nói đến màu sắc trong không gian, chúng ta luôn nhắc đến sự thay đổi ánh sang sẽ thay đổi hoàn toàn nhận thức về màu sắc. Trong thiết kế của ông có sự kết hợp màu và ánh sáng không?
Derek McLane:
Phải có chứ. Điều thú vị là khi chúng ta không hề có ánh sáng tự nhiên trên sân khấu, chúng ta vẫn có thể giả lập nhưng nên nhớ ánh sáng sân khấu khi không được điều chỉnh thường có xu hướng ấm. Lưu ý rằng độ ấm ánh sáng tungsten có thể hoàn toàn phá hỏng bất cứ gam màu lạnh nào. Nó có thể biến màu xanh lá cây hoặc màu xanh thành màu bùn ngay lập tức; thậm chí còn có thể biến màu đỏ thành màu da cam.
— Thiết kế của McLane dành cho Two Gentlemen of Verona
– Với ông, đã có chuyện không may xảy ra trong việc thiết kế ánh đèn và màu sắc trong các thiết kế sân khấu trước đây không?
Derek McLane:
Tôi đã từng thiết kế toàn bộ sân khấu với gam màu đỏ nhưng khi được ánh sáng chiếu vào, nó lại trông như màu cam, thế nên chúng tôi đã phải thêm vào đó chút tone xanh, và rồi vâng, nó lại chuyển thành màu tím. Thật sự rất khó để giữ được sắc tố đỏ. Chúng tôi đã thử thêm vào tất cả những màu khác nhau và kết quả điều thất bại. Cuối cùng, nhóm làm công việc sơn sân khấu chán nản: “Làm sao anh giữ được sắc tố đỏ trong mô hình sân khấu của anh vậy?”. Rồi tôi nói với họ rằng tôi đã sử dụng những tuýp màu nhỏ trong hội họa. Và thế là bọn họ càn quét cả New York và mua tất cả các tuýp màu để sơn lại toàn bộ sân khấu.
– Ông có màu ưa thích của mình trong công ty Farrow & Ball không?
Derek McLane: Vâng, tôi rất thích tone xanh Drawing Room Blue, nó cũng là màu sơn của phòng tôi. Tôi đang nghĩ đến việc sơn căn phòng khác màu Pitch Blue.
– Ông có thể chia sẻ một chút về những việc ông đã từng làm cho sự nghiệp của mình không?
Derek McLane:
Nhiều lắm. Nó giống như việc muốn thưởng ngoạn cảnh đẹp trên đỉnh núi thì phải bỏ công leo không ngừng nghỉ. Tôi đã làm việc cho show của Letterman trên đài NBC. Tôi rất yêu anh ấy cũng như mọi người ở đó nhưng công việc đó không đủ để thỏa mãn tôi, bởi tôi chỉ làm những thiết kế lặt vặt ở đó mà thôi, nên lúc đó cũng chưa thể gọi mình hoàn toàn là một nhà thiết kế sân khấu.
Sau đó, có người từ công ty The Importance of Being Earnest từ ban trung tâm ở Baltimore nhận tôi vào làm thiết kế cho họ. Ở đó, công ty sẽ sử dụng tất tần tật các thiết kế của tôi, tầng suất công việc cao đến nổi tôi đã phải bỏ việc tại Letterman. Đó là một quyết định lớn và cũng là một bước tiến lớn đối với tôi vào thời điểm đó bởi vì đây là lần đầu tiên tôi được thuê để thiết kế một cái gì đó mà họ thực sự sử dụng đầy đủ các thiết kế của tôi. Lúc đó, tôi nghĩ “Quỷ thần ơi! Giờ mình phải bắt đầu suy nghĩ như một nhà thiết kế thực thụ thôi.”
Cảm giác đó cũng giống như lần đầu thiết kế show diễn Broadway. Vào thời điểm đó, tôi đã làm rất nhiều việc liên quan đến thiết kế nhưng làm việc cho Broadway vẫn còn là một thử thách không hề nhỏ. Giành chiến thắng ở giải Tony cũng là một khoảnh khắc đáng nhớ của tôi. Khi được hỏi về việc thiết kế cho Oscar, tôi như kiểu “Tôi không thể tin rằng tôi đã thành công, một thành công mà tôi luôn tự hào nhìn lại trong suốt cuộc đời mình.” Thiết kế bất cứ thứ gì cho giải Oscar, bạn sẽ chắc chắn rằng bạn bè của mình sẽ nhìn thấy nó, hơn hết là bạn phải sống sót dưới một áp lực vô cùng lớn. Đó là một khoảnh khắc rất lớn vì công việc của tôi đã chuyển từ nhận thức của ngành thiết kế công nghiệp sang xu hướng chủ đạo.
— Thiết kế sân khấu Oscar năm 2015
– Ông có lời khuyên nào dành cho cộng đồng thiết kế không ạ?
Derek McLane:
Điều khó nhất khi bạn bắt đầu sự nghiệp của mình, ngoài chuyện tìm việc, còn là những việc nhỏ mà bạn nên nhận để lấy kinh nghiệm. Thật khó để vừa kiếm tiền vừa có thể tạo ra được nghệ thuật thực thụ. Bạn phải cân bằng giữa một công việc với những việc có khả năng giúp ích cho sự nghiệp của mình trong tương lai ví dụ như những mối quan hệ chẳng hạn. Chìa khóa để tạo ra bước nhảy vọt của nhà thiết kế là tìm ra cách để tạo ra sản phẩm dù cả trong những tình huống ngân sách thấp. Điều đó đòi hỏi một tư duy thực sự sáng tạo để vượt qua những trở ngại đó.
