100 Góc Phố Sài Gòn, series tranh vẽ của nghệ sĩ Daniel Tingcungco đến từ Philippines, là 100 bức tranh đầy màu sắc và tình cảm, khắc họa một Sài Gòn xinh đẹp nhiều cảm xúc mà chính chúng ta, những người sống ở thành phố này đôi khi đã vô tình “quên một chút” trong nhịp sống bộn bề của đô thị.
(See the article in English here)
RGB đã có dịp được biết và chia sẻ project 100 Views of Saigon của Dan (tên gọi thân mật của Daniel Ansel Tingcungco) khi anh vẫn còn đang thực hiện nó. Thật vui khi mỗi lần thấy tài khoản instagram cafedandy của Dan hiện lên một bức vẽ mới, liền “thả” một trái tim và trò chuyện vài câu với anh ấy. Chúng tôi kết nối với nhau qua các bức vẽ và những câu chuyện nhỏ về Sài Gòn như thế, khi tìm thấy sự đồng điệu giữa một người nước ngoài với những người bạn địa phương, thông qua tình yêu với thành phố.
Daniel Tingcungco đến Việt Nam được hơn hai năm, hiện là Art Director của agency Leo Burnett Vietnam. Từ cảm xúc lạ lẫm, bỡ ngỡ ban đầu, Dan nhanh chóng thân quen với nơi đây và dần “phải lòng” Sài Gòn. Dan cho biết đó là một cảm xúc rất thật và tự nhiên, dường như anh đã có sự kết nối tâm hồn với thành phố. Và anh bắt đầu dự án 100 views of Saigon của mình trong suốt thời gian đó.
Tháng bảy Sài Gòn vắng lặng vì trải qua một mùa giãn cách mới, cũng là lúc Dan hoàn thành dự án của mình, bộ ảnh như một chút vitamin xoa dịu tâm hồn, nỗi nhớ của nhiều người dành cho Sài Gòn trong thời điểm đặc biệt này. Những hình ảnh Sài Gòn thân quen qua tranh của Dan chạm cảm xúc người xem và nhanh chóng nhận được rất nhiều yêu mến, chia sẻ trên mạng xã hội.
RGB một lần nữa có dịp trò chuyện cùng anh chàng nghệ sĩ đầy tài năng (nhưng cũng hơi một chút nhút nhát) để chia sẻ về dự án này, chuẩn bị một ly cà phê và dạo quanh 100 Góc Phố Sài Gòn qua tranh của Dan nhé.
Dan và RGB. Một bức tranh Dan dành tặng cho RGB.
— Chào Dan, Chúc mừng bạn đã hoàn thành 100 Góc Phố Sài Gòn. Cảm xúc của bạn lúc này như thế nào?
Dan: Cám ơn RGB rất nhiều! Tôi thấy rất vui và thỏa mãn vì cuối cùng mình cũng đã hoàn thành dự án này, nhưng đồng thời cũng có hơi buồn chút xíu vì vẫn còn nhiều địa điểm và cảnh vật ở Sài Gòn mà tôi muốn vẽ lắm!
— Điều gì đã truyền cảm hứng và khiến bạn quyết định tạo nên series này? Ý tưởng về 100 Góc Phố Sài Gòn được hình thành như thế nào?
Dan: Tôi đặt chân đến Sài Gòn lần đầu tiên vào hồi Tết năm 2019. Đây là một cuộc phiêu lưu mới đối với tôi vì tôi cũng chẳng hình dung được cuộc sống của mình sẽ như thế nào khi chuyển đến sinh sống tại đây cả. Tất cả mọi thứ đều mới mẻ. Tuy nhiên chỉ sau một tuần, tôi nhận ra mình đã phải lòng Sài Gòn, và 2 năm sau đến tận bây giờ cảm xúc của tôi vẫn vẹn nguyên.
100 Góc Phố Sài Gòn là hành trình tiếp nối dự án trước đó 100 Views of Manila (100 Góc Phố Manila), vốn là quê hương của tôi. Thực ra ban đầu tôi không có ý định thực hiện dự án này đâu vì đã có kế hoạch cho những dự án khác rồi. Tuy nhiên sau khi được bạn bè động viên, cùng với việc tôi không biết gì nhiều về Sài Gòn nói riêng hay Việt Nam nói chung ngoại trừ các thông tin đậm chất “du lịch” và ấn tượng về một đất nước gắn liền với chiến tranh qua các phương tiện truyền thông, tôi quyết định thực hiện dự án này như là cách để tôi khám phá thành phố, nhìn sâu vào chi tiết bằng một góc nhìn khác, rồi ghi lại chúng qua những bức tranh, đồng thời khắc họa vào trái tim và tâm trí của tôi.
Cũng giống như cách mà tôi vẽ lại Manila, tôi hy vọng mọi người thông qua dự án này sẽ thấy Sài Gòn qua một góc nhìn mới. Tôi muốn chia sẻ một cảm xúc hoàn toàn khác cho những người đã và đang sinh sống tại đây, và cho cả những người chưa từng, về một thành phố hoàn toàn khác với những gì họ tưởng tượng, không phải chỉ là chiến tranh đau thương trong quá khứ, mà giống như một đóa hoa sen đang nở rộ đầy đam mê và nhiều ước mơ. Tất nhiên nó không hoàn hảo, cũng như những nơi khác thôi, nhưng đó cũng chính là điều khiến nhiều người yêu quý nơi này.
— Dan có thể chia sẻ một chút về quá trình sáng tạo nên các tác phẩm này được không?
Dan: Tôi bắt đầu thực hiện dự án này vào Tết năm ngoái, khi bắt đầu có những hạn chế về việc di chuyển do đại dịch. Tôi lướt xem những bức ảnh mà tôi chụp vào những tháng trước đó và bắt đầu vẽ như một cách để tôi “đi lại” mà không cần phải ra khỏi nhà. Bạn bè cũng gợi ý nhiều nơi cho tôi, và có một số nơi thì tôi tình cờ đi ngang qua hoặc thấy trên mạng.
Lúc đó tôi cũng vừa mua quyển sách Saigon-Cholon: The Vanishing Heritage of Ho Chi Minh City của Tim Doling. Quyển sách này đã giúp tôi hiểu thêm về những địa điểm và kiến trúc trong thành phố cũng như cung cấp những hướng dẫn rất quý giá giúp tôi có thể khám phá các địa điểm này.
Tôi cũng đọc quyển Southern Vietnamese Modernist Architecture: Mid Century Vernacular Modernism của Mel Schenk, minh họa bởi những hình ảnh tuyệt đẹp của nhiếp ảnh gia Alexandre Garel. Bên cạnh đó là quyển sách Poetic Significance: Sài Gòn Mid-Century Modernist Architecture vừa được xuất bản của Phạm Phú Vinh. Cả hai quyển sách đã giúp tôi nhìn thấy được vẻ đẹp của kiến trúc modernist từ nửa đầu thế kỷ trước vốn thường bị lãng quên trong những khu phố nhỏ Sài Gòn – vốn thường không phải được thiết kế bởi các kiến trúc sư mà bởi chính chủ nhân của ngôi nhà, được điều chỉnh lại cho phù hợp với khí hậu nhiệt đới và cách sống địa phương. Đây là những kiến trúc rất thú vị mà tôi nghĩ nên được biết đến và trân trọng nhiều hơn. Không chỉ những kiến trúc cổ thuộc địa mà cả những kiến trúc hiện đại đều chứa đựng trong nó nhiều ký ức lịch sử cũng như tâm hồn. Từ đó trở đi, tôi không còn nhìn Sài Gòn như trước cách trước đó tôi từng nhìn nữa. Tôi cũng thường “săn tìm” những địa điểm với các chi tiết này mỗi khi tôi đạp xe hoặc đi dạo quanh thành phố.
Sau khi chốt được địa điểm, tôi sẽ đi đến đó để có thể cảm nhận được không khí và cảm xúc của từng nơi, đồng thời thu thập thêm nhiều tư liệu cũng như các góc nhìn khác nhau để tôi có thể cân nhắc. Có vài bức tranh ngoại lệ là dựa trên những tấm hình từ bạn bè của tôi, tuy nhiên tôi vẫn sẽ đi đến những nơi đó để lấy cảm hứng.
Sau khi có được chủ thể và tư liệu rồi, tôi bắt đầu vẽ bằng phần mềm Adobe Fresco trên chiếc iPad Pro của mình. Tôi bắt đầu bằng bản vẽ thô với những cấu trúc cơ bản, sau đó là đến những lớp màu. Đây có thể nói là bước khó khăn và tốn nhiều thời gian nhất vì tôi phải quyết định xem bảng màu cơ bản là gì để tạo nên tone màu và cảm xúc cho bức ảnh. Đa số lần thì tôi có thể quyết định được ngay từ đầu, nhưng đôi khi có những lúc tôi vẫn thay đổi nó sau khi tôi đã hoàn thành bức tranh. Sau những lớp màu thì đến bước yêu thích của tôi, đó là tạo bóng và tạo khối cho bức tranh. Rồi cuối cùng là thêm highlights, chi tiết, kết cấu và các yếu tố con người vào.
— Điều khó khăn nhất đối với Dan khi thực hiện dự án này là gì?
Dan: Khó nhất đó chính là bước chọn cảnh vật hay chủ thể nào để vẽ, vì thực sự là có vô vàn địa điểm hay ho để vẽ về Sài Gòn. Vì vậy series này của tôi không phải là một danh sách cố định, không có nghĩa là Sài Gòn chỉ có 100 góc phố, mà đây chỉ là những nơi đáng nhớ đối với tôi vào tại thời điểm đó thôi. Bạn có thể xem nó là điểm bắt đầu, một quyển hướng dẫn cho những ai muốn tìm hiểu thêm về Sài Gòn hay muốn tạo nên 100 khung cảnh khác cho riêng mình (hoặc hơn thế nữa).
Để cảm nhận được cảm xúc và tinh thần của một nơi không phải là một điều dễ dàng, ban đầu tôi cũng khá lo là tôi sẽ không thể nào truyền tải được đúng cảm xúc của địa điểm đó, tuy nhiên tôi vẫn cứ làm. Nhờ vậy mà tôi có cơ hội được gặp rất nhiều người đã truyền cảm hứng cho tôi, có thêm nhiều bạn bè mới, tất cả đều nhờ vào dự án này. Sài Gòn nói riêng và Việt Nam nói chung đã mang lại cho tôi rất nhiều thứ, và tôi thực sự cảm kích sự ủng hộ của mọi người đã luôn theo dõi tôi. Tôi nhận được rất nhiều tin nhắn từ nhiều người chia sẻ về những kỷ niệm và cảm xúc của họ ở những nơi mà tôi vẽ. Tôi rất xúc động và có cảm giác như mình đã đạt được mục đích mà mình mong muốn cho những bức vẽ, đó là chạm đến trái tim và cuộc sống của nhiều người.
— 100 Góc Phố Sài Gòn và 100 Views of Manila (100 Góc Phố Manila) có gì khác nhau dưới góc độ sáng tạo và quá trình sáng tác không Dan?
Dan: Cả hai đều khá tương đồng với nhau về cách tiếp cận, đó là mang đến một góc nhìn khác tươi mới hơn về những địa điểm mà tôi nghĩ là thường bị bỏ qua hoặc không được trân trọng.
Khi tôi bắt đầu vẽ dự án Manila, tôi đã nhận ra rằng mình đã không biết gì nhiều về thành phố nơi tôi lớn lên, tôi có cảm giác như mình là một du khách thăm thú chính quê hương của mình. Điều này nghe có vẻ hơi tiêu cực nhưng thực tế lại giúp tôi nhiều trong việc có cái nhìn mới mẻ, đồng thời tôi cũng học cách quan sát nhiều hơn các mặt khác nhau của một chủ thể, đưa chiều sâu và cảm xúc vào các tác phẩm của mình. Tôi muốn cảm thấy thực sự hứng thú, cho dù đó là nơi trước đó tôi đã từng đi qua, niềm hứng thú như thể lần đầu tôi thấy nó vậy.
Rồi đến Sài Gòn, đó cũng là cảm giác tương tự khi tôi không biết nhiều về nơi này. Tôi muốn tìm hiểu thêm về thành phố, theo cách riêng của tôi, qua đôi mắt đầy non trẻ để bắt lấy những khoảnh khắc và cảm xúc mà nơi đây mang lại.
— Thường thì bạn mất bao lâu để hoàn thành một bức tranh? Và cho cả series này?
Dan: Cũng tùy vào độ chi tiết của từng bức, thường thì mỗi bức tranh tôi sẽ hoàn thành trong vòng từ 2 đến 4 tiếng. Đôi khi nhanh hơn nếu ngày hôm đó tôi có động lực tốt, đôi khi thì lâu hơn nếu bức tranh có quá nhiều chi tiết. Tôi bắt đầu dự án này từ hồi Tết năm 2020 và chính thức hoàn thành vào tháng 6 vừa qua. Thực ra tôi đã hoàn thành chúng từ trước bài viết đầu tiên được giới thiệu trên RGB, tuy nhiên tôi liên tục cập nhật, sửa lại và đôi khi là thay thế một số tác phẩm nếu tôi cảm thấy có bức tranh khác thú vị hơn. Hiện tại thì tôi đang chia sẻ thêm một số bức tranh khác không nằm trong series 100 Góc Phố Sài Gòn trên trang Instagram của mình.
— Dan sắp xếp quỹ thời gian của mình như thế nào khi vừa phải làm việc ở agency quảng cáo Leo Burnett, vừa thực hiện được dự án của mình được tốt?
Dan: Cũng khá là chông gai vì làm việc trong ngành quảng cáo đòi hỏi sự tập trung rất nhiều về tinh thần lẫn thể chất. Khi về đến nhà bạn quá mệt mỏi để làm những thứ khác. Nhưng tôi có quyết tâm và muốn sáng tạo một điều gì đó cho riêng mình, dù cho đó chỉ là vài phút giây trong ngày. Những quyển sách của Austin Kleon như Steal Like an Artist, Show Your Work, Keep Going (đây là quyển yêu thích của tôi) đã truyền cảm hứng cho tôi rất nhiều vì anh ấy nói về “Bliss Station” – một nơi (hoặc khoảng thời gian) mà bạn dành riêng cho chính mình, những dự án của riêng mình, lý tưởng là vào mỗi buổi sáng sớm trước khi thế giới ngoài kia bắt đầu cuốn lấy bạn.
Tôi thức dậy vào rất sớm vào 6AM mỗi ngày và có thói quen dành 1 đến 2 tiếng cho những tác phẩm của mình – cũng chính là “Bliss Station” của tôi – để tôi không có lý do gì để thoái thác cả. Cho dù lúc đó tôi có cảm hứng hay không đi chăng nữa, tôi biết rằng tôi cần phải tập trung vào nó. Đây là khoảng thời gian mà tôi cần phải đạt được một điều gì đó cho bản thân tôi, dù chỉ là một chút thành tựu nhỏ, trước khi tôi bắt đầu ngày dài với bộn bề cuộc sống. Đôi khi tôi tiếp tục một chút vào buổi tối, mặc dù thường thì tôi đã mệt vào lúc đó, nhưng dù sao thì tôi vẫn có những buổi sáng hôm sau để tiếp tục.
Thử tưởng tượng 2 tiếng một ngày là 14 tiếng một tuần, 280 tiếng một tháng và 730 giờ một năm! Hãy nghĩ đến tất cả những công việc mà bạn có thể làm được chỉ bằng cách dành một ít thời gian trong ngày để thúc đẩy bản thân. Tôi tin rằng không có lý do gì để không làm những điều bạn thích, bạn sẽ luôn tìm ra cách nếu bạn muốn.
— Nếu phải chọn một bức tranh mà bạn thích nhất trong series, Dan sẽ chọn bức nào và tại sao?
Dan: Khó quá vì tôi yêu tất cả các tác phẩm của mình… nhưng nếu là một bức tranh đáng nhớ nhất thì có lẽ đó là bức số 82 mà tôi vẽ bùng binh Điện Biên Phủ.
Trên đường đi làm tôi thường đi ngang qua đây và lúc nào nó cũng rất đông đúc. Tuy nhiên lúc tôi vẽ bức này là một khoảnh khắc hiếm hoi vào một buổi chiều Chủ nhật rất ít xe cộ qua lại, và tôi quyết định vẽ thêm một người bạn của tôi vào vì anh ấy có một chiếc xe máy rất ngầu. Một tuần sau khi tôi hoàn thành bức tranh, chúng tôi đi uống cà phê cùng nhau và vô tình đi ngang qua khu vực này và tôi có cảm giác như bức tranh đang thực sự sống dậy vậy, một cảm giác như nghệ thuật mô tả cuộc sống rất tuyệt vời.
— Chủ thể của những bức tranh hầu hết là những nơi mà bạn đã từng ghé thăm ở Sài Gòn. Vậy có nơi nào trong thành phố mà Dan thích nhất không?
Dan: Thật khó để chọn vì mỗi nơi đều có những nét thú vị riêng. Nhưng nếu nói về khu vực thì tôi thích khu vực Tân Định – Đa Kao ở Quận 1 và những con đường đầy cây cối ở Quận 3 nhất. Khu vực này có nhiều ngôi nhà và biệt thự với lối kiến trúc Indochine và Modernist mà tôi rất thích.
Tôi cũng thích đi dọc bờ kênh Nhiêu Lộc, nơi có nhiều quán ăn, quán cà phê và đông đúc với lối sống địa phương.
— Một chủ thể thú vị khác cũng được đề cập khá nhiều trong series đó chính là ẩm thực. Vậy Dan đã thử hết các món ăn mà Dan vẽ chưa? Có món nào mà Dan ưa thích nhất không?
Dan: Có, tôi đã thử qua hết tất cả các món mà mình vẽ rồi, và chắc chắn là còn nhiều món nữa mà tôi chưa có dịp vẽ hết. Tôi rất thích món ăn Việt Nam. Trước đây khi nói đến món ăn Việt thì tôi chỉ biết đến cà phê sữa đá, phở, và bánh mì thôi. Nhưng mà đến khi sống ở đây thì tôi thực sự bất ngờ bởi sự đa dạng của nó. Những con hẻm nhỏ thực sự là thiên đường ẩm thực với vô vàn các món ăn ngon mà lại còn rẻ nữa. Tôi muốn nhiều người biết đến đến điều tuyệt vời này nên đã giới thiệu chúng trong các bức tranh của tôi.
Món Việt mà tôi thích nhất thì đó chính là bún thịt nướng! Tôi có thể ăn hoài ăn mãi mà không chán. Tiệm bún thịt nướng mà thôi thích nhất nằm ở trên đường Nguyễn Trung Trực, và các quán như Chị Tuyền, Kiều Bảo, hay Vi Saigon cũng rất ngon.
— Có một chàng trai bận áo vàng quần xanh rất hay xuất hiện trong các bức tranh của bạn, đó có phải chính là Dan không?
Dan: Anh chàng đó đúng là một phiên bản của tôi (nhưng không phải giống y chang đâu 😄). Tôi quyết định thêm nhân vật này vào hầu hết các bức tranh ở cả 2 series Manila và Sài Gòn để kết nối câu chuyện lại với nhau, cũng như để cho những ai mới biết đến các tác phẩm của tôi có thể nhận ra sự liên quan với các bức ảnh khác. Còn màu vàng và xanh là hai màu yêu thích của tôi, ngoài ra thì nó còn được lấy cảm hứng từ quần áo của nhân vật Nobita trong bộ truyện tranh nổi tiếng Doreamon của Nhật Bản.
— Kế hoạch sắp tới của Dan là gì? Có dự án nào sắp ra mắt nữa không?
Dan: Có đấy. Cũng là một dự án được truyền cảm hứng từ Sài Gòn, nhưng tôi vẫn đang chuẩn bị nguyên liệu cho nó. Hãy để ý theo dõi Dan nhé, sẽ có những thông tin thú vị sớm thôi!
Cám ơn Dan rất nhiều! RGB chúc bạn luôn thành công và hy vọng sẽ được thấy nhiều dự án thú vị khác của Dan trong tương lai nha!
Xem toàn bộ series 100 Góc Phố Sài Gòn ở Instagram và Behance của Dan.
Nhập hội Sáng tạo cùng RGB nha!